Tekst ontleend aan februaristaking.nl
Staking tegen maatregelen van de Duitse bezetter
Op dinsdag 25 februari 1941 breekt in Amsterdam de Februaristaking uit. Op de overheidsbedrijven, de scheepswerven, ateliers, warenhuizen en winkels komt het werk tot stilstand. Nadat de tram uit het stadsbeeld is verdwenen grijpt de stakingsgolf om zich heen. Vele duizenden werkers trekken door de stad. Er ontstaan spontane demonstraties op de Rozengracht, Marnixstraat en Damrak. Een ooggetuige vertelde, dat op de ponten van Noord naar het centrum de Internationale werd gezongen. De staking had in de loop van de dag de hele stad in haar greep. De staking sloeg vervolgens over naar bedrijven in omliggende gemeenten. Zo werd op 26 februari gestaakt in de Zaanstreek, Kennemerland, het Gooi en Utrecht.
Wat voorafging
In de voorafgaande weken was al sprake van groeiende politieke onrust in Amsterdam en directe omgeving. Er waren loonacties van arbeiders in de werkverschaffing en bij de bureaus voor werklozen was de ontevredenheid groot. Een poging om jonge scheepsbouw arbeiders gedwongen in Duitsland te laten werken werd met een proteststaking afgewezen en moest door de directies worden ingetrokken. In en rond de binnenstad kwam het steeds vaker tot botsingen tussen nazigezinden en joodse burgers. Niet onvermeld mag blijven: de arrestatie van Cahn en Kohn, de joodse eigenaren van ijssalon Coco in de Van Woustraat. Anti-joodse maatregelen namen in scherpte toe, nadat de WA-er Koot bij een schermutseling gewond was geraakt en nadien overleed. De top van de bezettende macht, Rauter en Christiansen, waren furieus. De overwegend door joden bewoonde buurten werden vervolgens afgegrendeld, de bruggen werden opgehaald en winkels gesloten. Op grote schaal werden prikkeldraadversperringen opgeworpen.
Razzia: 427 joodse mannen en jongens opgepakt
Als represaille hielden de Duitsers op zaterdag 22 en zondag 23 februari 1941 een grootscheepse razzia op en rond het Jonas Daniël Meijerplein. Op brute wijze werden 427 Joodse mannen en jongens daar bijeengedreven en als ‘gijzelaars’ meegenomen. Het nieuws over deze wandaad ging al snel van mond tot mond. (foto NIOD)
Overleg op de Noordermarkt
Op maandag 24 februari riep de illegale Communistische Partij van Nederland haar kaderleden ’s avonds bijeen op de Noordermarkt. De honderden aanwezigen werden toegesproken door de gemeente arbeider en vakbondsman Dirk van Nimwegen. In de uren daarna werd het manifest Staakt, staakt, staakt; op stencilmachines afgedraaid en de volgende ochtend vroeg op zoveel mogelijk plekken verspreid.
Verzet tegen de Duitse bezetter
Nu kan nog steeds worden gezegd, dat de Februaristaking een verzetsdaad is geweest, die in de geschiedenis van Nederland staat geboekstaafd. De spontaniteit van de bevolking, haar saamhorigheid en inzet staat buiten kijf. Vanuit vele geledingen van de bevolking is steun gegeven aan de joodse stadgenoten en is de Duitse bezetter en de NSB-ers duidelijk gemaakt, dat het antisemitisme onaanvaardbaar en verwerpelijk is en blijft.
Jaarlijkse herdenking
Ieder jaar is er op 25 februari een herdenking van de Februaristaking bij het standbeeld De Dokwerker op het Jonas Daniel Meijerplein.
Zie ook Februaristaking: ‘Het was een gewone man, die niet tegen onrecht kon’