Pluk mij, pluk mij
In Amsterdam werd kinderen lang verteld dat ouders baby’s konden plukken van de kinderboom op de Volewijck in Noord. Zodra er een bootje met ouders in de buurt kwam, gilden de Amsterdamse kindertjes in de boom “Pluk mijn, pluk mijn, ik zal alle dagen zoet zijn”. Misschien stond die mythische boom niet ver van de werkelijk bestaande Galgenput waar terechtgestelden na voltrekking van de doodstraf werden opgehangen om door de vogels en weer en wind te worden verslonden.
Niet geschikt voor kinder-oren
De vroegste tekst die over de kinderboom bekend is, komt uit het toneelstuk Warenar van P.C. Hooft (1617). Maar het verhaal moet veel ouder zijn. ik het toneelstuk wordt tegen de moeder van een zwangere vrouw gezegd:
“Jij weet van de zaak wel, jij moet je wat spoeyen,
De schuit wil nae de Volewijck, je zoud komen helpen roeyen.”
Op die manier wisten kinderen die dit toevallig hoorden niet dat het om helpen bij de bevalling ging. Over zulke dingen werd niet openlijk gesproken.
Op cents-prenten populair
In een 18e- en 19e-eeuws ‘stripverhaal’ op een cents-prent, wordt het verhaal over sukkel Jan de Wasser en zijn vrouw Griet en de kinderboom verteld. Griet roeit naar de Volewijck en terug en na de bevalling ligt Jan uitgeput in het kraambed.
Prentbriefkaart met kindertjesboom
In maart 2023 verschijnt een boek van Tammo Schuringa met de titel ‘Verrukkelijke baby’s, de geboorte in kaart gebracht’. Daarin toont hij prentbriefkaarten uit zijn verzameling die alle op een of andere wijze de wonderlijke herkomst van baby’s tonen.
Verrukkelijke baby’s
Een van die kaarten hebben we hierboven (uitgeknipt) gecombineerd met de tekening die Anthonie van Borssom in 1664-1665 maakte van het Galgenveld. De prentbriefkaart uit de collectie van Tammo Schuringa dateert van 1904. Zie zijn artikel over die prentbriefkaarten in De Volkskrant van 11 maart 2023 of de voorpublicatie door Atheneum Boekhandel.
Bron: Ons Amsterdam, 14 september 2015 dat grotendeels gebaseerd is wat Jaap Groen daar eerder over schreef in ‘Rondom Volewijck en Tolhuis, een historische wandeling door Amsterdam-Noord en zijn randdorpen’.