Ieder jaar is er op 17 juli een herdenking bij het Fokkermonument op de Nieuwe Noorder. Dat is 2003 onthuld ter nagedachtenis aan de meer dan 200 kinderen en volwassenen die gedood werden door de bombardementen van juli 1943.
Er leven nog maar weinig mensen die de bombardementen hebben meegemaakt. Dat komt doordat het al meer dan 75 jaar geleden is dat geallieerde vliegtuigen de Fokkerfabriek in Amsterdam-Noord drie keer aanvielen. De mensen die het kunnen navertellen zijn 80 jaar en ouder.
Na de bevrijding werden er overal in Nederland – ook in Amsterdam-Noord – monumenten geplaatst. Die waren bedoeld om de slachtoffers van Duits oorlogsgeweld te herdenken: Joden, Roma en Sinti, verzetsstrijders en homoseksuelen. De burgerslachtoffers van de Amerikaanse, Engelse en Franse bommen vond men ingewikkeld. Ze waren per ongeluk gedood door ‘friendly fire’, bommen van de landen die ons wilden bevrijden. De families en vrienden van de kinderen en volwassenen hadden de persoonlijke graven van hun dierbaren. Dat vond men een tijd lang genoeg.
Waarom werd dit monument pas in 2003 opgericht? Na de bombardementen werden de meeste slachtoffers apart begraven, verspreid over de Noorderbegraafplaats (nu de Nieuwe Noorder). Maar in de loop van de tijd verdwenen steeds meer van die graven, wanneer families de rechten niet langer betaalden. Daarom wilde het bestuur van stadsdeel Amsterdam-Noord dat er een gemeenschappelijke herdenkingsplek voor de slachtoffers kwam.
Bij de 75e herdenking in 2018 werd er door vier oude Fokkervliegtuigjes van de Stichting Fokker Four een ere-groet gebracht. Ze vlogen eerst in formatie van vier over. De tweede keer dat ze overvlogen verliet een van de toestellen de groep door snel af te buigen. Dat is de formatie “missing man”: een eerbetoon aan wie in de oorlog het leven verloor. De drie andere toestellen vlogen alleen verder.
Wil je weten welke oorlogsmonumenten er in Amsterdam-Noord zijn en waar je die kunt vinden?
Kijk dan op de monumentenkaart.