Putdeksel Kraaienplein

Friendly Fire

Kraaienplein PutOp 17 juli 1943 vlogen de Amerikanen met heel grote Flying Fortress B-17 bommenwerpers naar Amsterdam-Noord. Ze moesten hun bommen van 6 kilometer hoogte precies op de Fokkerfabriek laten vallen, maar dat mislukte. (Een ‘Flying fortress’ is in het Nederlands een ‘vliegend fort’, dus een vliegend kasteel. De B staat voor Boeing fabriek die de toestellen maakte).

186 doden door Amerikaanse bommen
17 juli 1943 was een zaterdag. ’s Morgens om 9 uur vlogen er 37 B-17 bommenwerpers over Amsterdam-Noord. Aan boord zaten Amerikaanse vliegers, de meeste waren nog heel jong. B

Ze hadden zo’n bombardement nog weinig of nooit gedaan.
Ze moesten hun bommen gooien op de vliegtuigfabriek van Fokker. Die fabriek moest in de Tweede Wereldoorlog voor de Duitse bezetters werken. De Amerikaanse piloten wisten wel waar Fokker was, maar moesten die van grote hoogte afwerpen. Van de 37 vliegtuigen waren er maar 16 toestellen die al hun bommen lieten vallen. In totaal gooiden die samen 156 bommen. Ze raakten de fabriek niet. Hun bommen vielen onder andere op huizen, winkels, een kerk, de woning van een dokter, een voetbalveld en een politiebureau.
185 Amsterdamse kinderen en volwassenen werden gedood en één Duitse soldaat.

OverdiekMevrouw Overdiek
Moeder Jannetje Overdiek en vijf van haar kinderen werden door een van die bommen geraakt. Het jongste kind was nog geen twee maanden oud. De kinderen zijn op 17 juli overleden, hun moeder twee dagen later.

Waar is mijn dochter?
In juli 1943 zijn er bij de bombardementen in Noord 53 kinderen onder de 21 jaar omgekomen, en 21 jonger dan 10 jaar. Ouders hebben hun kinderen verloren, kinderen hun ouders, echtgenoten hun partner. Sommige mensen waren op bezoek bij familie, met vakantie bij vrienden of kennissen. Soms waren mensen toevallig aan het werk in Noord.
Een ooggetuige vertelt dat haar nichtje zoek was en dat haar tante overstuur naar haar dochter op zoek ging. Nichtje Annie bleek naast andere doden in de Zuiderkerk te liggen. Hun namen waren meestal niet bekend. Een familielid moest dan komen om de dode te herkennen en te vertellen wie zij was.

De wachtkamer van dokter Van Haga
Dokter Van Haga woonde op de hoek van de Meeuwenlaan en de Fazantenweg. Zijn spreekuur was begonnen en er zaten 29 mensen in de wachtkamer. Een bom viel op de wachtkamer.
Een jongen van 16 zocht zijn zus en kwam op de fiets uit Floradorp omdat zijn zusje bij dokter Van Haga werkte. Hij zag hoe reddingswerkers bezig waren doden en gewonden in een vrachtwagen te leggen. Hij herkende toen het gebloemde jurkje van zijn zusje.

GroenewoudGraf van de familie Groenewoud
Op de Nieuwe Noorder staat een monument dat herinnert aan de slachtoffers van de bombardementen op de Fokkerfabriek. Rechts daarachter ligt het graf van de familie Groenewoud: Antje Groenewold-Willijns en vier van haar kinderen die tussen de 12 en 22 jaar oud waren. Hun namen staan op de rand van het putdeksel op het Van der Pekplein.

Politiebureau Kraaienplein
Vlakbij de brug stond het politiebureau Adelaarsweg. Door een voltreffer werden twee politieagenten en drie arrestanten gedood. Een van hen, Jan Berkelaar uit Vinkeveen, was opgepakt met vervalste voedselbonnen voor Joodse onderduikers. Hij zat in het verzet.

Gerben Wagenaarbrug
De brug over het Noordhollands Kanaal heette toen Kraaienpleinbrug. In 1996 kreeg de brug een andere naam: Gerben Wagenaarbrug. Nu is het de Gerben Wagenaarbrug. Gerben Wagenaar zat in het verzet in Amsterdam-Noord. Zijn broer was voorzitter van voetbalclub De Volewijckers die in 1944 landskampioen werd. Ze speelden toen niet meer op het Mosveld omdat daar blindgangers lagen: niet ontplofte bommen.

Titel: Flying fortress
Adres: Kraaienplein 24
Kunstenaar: Hester Oerlemans
Sinds: 2018